میلاد امام رئوف علی ابن موسی الرضا المرتضی

بسمه تعالی

زندگینـامه امام علی بن موسی الرضــــــا(علیه السّلام)

نام و لقب

نام امام هشتم علی،کنیه ایشان ابوالحسن ثانی و مشهور ترین لقب ایشان رضا میباشد. لقبهای دیگری مانند:فاضل،صابر،رضّی،قرّة اعین الموئمنین،غیط الملحدین و… برای ایشان ذکر کرده اند.

تاریخ ولادت

امام هشتم به روایت مشهور در روز یاردهم ذی القعده سال( 148ه قـ )در مدینه به دنیا آمد.پدر ایشان حضرت موسی و نام مادرشان حضرت نجمه خاتون بوده است که به ایشان طاهره و تکتم نیز می گفته اند.

عمر و مدت امامت

امام رضا در سن 35 سالگی پس از شهادت امام موسی در سال (183ه قـ)به امر و فرمان خدا و معرفی پدران گرامیشان به امامت رسید.مدت امامت ایشان 20 سال و مدت عمر شریفشان 55سال میباشد.امام رضا با سه خلیفه عباسی درهنگام امامتش همزمان بود. دراوایل امامت 10سال با هارون الرشید سپس 5 سال با پسرش امین و سرانجام 5سال با مأمون.

زمان، سبب شهادت و محل دفن

تاریخ شهادت امام در (چهارده،هفتده و آخر)ماه صفر سال (203هـ قـ) می باشد.علت شهادت ایشان مسمومیت از طریق انگور یا انار زهر آلود به دست مأمون خلیفه عباسی بوده است.محل دفن امام ،قریه سناباد در باغ حمید بن قحطبه که همین مشهد الرضا امروزه است.

نکاتی از زندگانی امام

 امام رضا همزمان با سه خلیفه عبّاسی(هارون،امین،مأمون) بوده .امین نامش محمد، مأمون نامش عبدالله بوده است.

خلفای عباسی نسبت سادات علوی رفتار بسیارخصمانه ای داشتند برای نمونه هاران به والی خود(حمید)پسر قحطبه اختیار کامل داده بود که طرفدار و شیعیان علی را هر کجا پیدا می کرد به قتل می رساند.او در یک شب شصت نفر از افراد سادات شیعه را سر برید و جسم مطهر آنان را در چاه انداخت.

مأمون در زمان هارون حاکم خراسان بود . بعد از هارون امین به خلافت رسید . مأمون برادر خود امین را به جنگ دعوت کرد این جنگ 5سال طول کشید تا این که مأمون امین را به هلاکت رساند و بر تخت خلافت نشست.مأمون پایتخت خود را بغداد به مرو منتقل کرد.مأمون برای محکم ساختن پایه های حکومت خود طرح فراخوانی امام رضا را ریخت و پیشنهاد خلافت به امام داد ولی امام رضا نپذیرفت و سپس پیشنهاد ولایت عهدی را به امام تحمیل کرد.مأمون امام را در سال 200 دعوت کرد. امام پس از ودای پراز اشک وآه با قبور ائمه بقیع ، مادش حضرت زهرا ، قبر شریف پیامبر ، مردم مدینه و فرزندش محمد امام جواد راهی راه ایران شد.امام سرانجام 10 شوال سال 201به مرو رسید.بین راه از مینه تا مرو امام در شهر ها و آبادی های مختلف بامردم مختلف دیدار هایی داشتند و از ایشان کرامات و معجزات بسیاری دیدند.

یکی ازکارهای مهم حضرت رضادرمرکزخلافت اسلامی ا ین بود که بادانشمندانمختلف آن زمان ورهبران مذاهب غیراسلامیمناظرات ومباحث علمی فراوانی داشت که مجموعه این مناظرات درکتاب گرانبهای الاحتجاج تالیف مرحوم طبرسیازعلمای قرن ششم هجری گرد آمد است مرحوم شیخ صدوق احادیث فراوانی که مربوط حضرت رضااست یااینکه ازآن حضرت صادرشده است را درکتاب ارزشمند عیون اخباررضادر دوجلد گردآوری نموده است.

مامون ولیعهدی خودرابه دو دلیل بااصرارپافشاری فراوان به ایشان واگذارنمود:

1.خالی بودن دستگاه خلافت ازوجودیک رکن مهم علمی ومعنوی

2.جلوگیری از قیام هامردمی به ویژه آل علی  ابتدا امام رضاولایت عهدی راکه ازجانب مامون مطرح شده نپذیرف وروزهای فراوانی این بحث بین امام ومامون جاری بودتااینکه مامون به تهدیدنمودن امام متوسل شدوامام ناچارولایت عهدی مامون را پذیرفت.امامشورط به اینکه کسی راعزل نصب نکند ودرامورحکومتی دخالت ننمایدوازدوربربساط خلافت نظرکندمامون هم بهاین شرط راضی شد.اماتوطه مامون چیزدیگری بود:

1.کنترل امام وعلویان

2.اسلامی جلوه دادن حکومتش که درطولدوران حکومت بنی امیه وبنی عباس ازدید شیعه صاحابخاص رسول خداوامامان معصومه نامشروع بوده است.باوارد نمودن امام دردستگاه حکومت مشروعنشان دهد.

3.باآوردن امام به خراسان قطب علمی وفرهنگی جهان اسلام مرکزی حکومت خوا هد بود زیرا اولین باری بودکه مرکزخلافت اسلامی درکشورهای عرب وغیرعربی تشکیل شده بود.درحقیقت یک تیروچندان نشان است.امام باحرکات خودنارضایتیش رانشان داد.

نقشه امام از آغاز این پیشنهادبرآب کردن طرح ونقشه مامون بود.

وداع امام رضابا قبر پیامبر و ائمه بقیع

وداع با فرزندش امام جواد

وداع با بنی هاشم ،مردم مدینه و اصحاب

دستور مجلس گریه برای خود،نشان داد که به این سفر راضی نیست و در نهایت شهادت نسیب اوست.

امام فرمود از طریق مدینه وکوفه و قم روانه خراسان شوند اما ماموران از طریق بصره و اهواز و نیشابور حرکت کردند.

حدیث سلسةالذهب درنیشابورکلمه(بشرطها وشروطهاو أناشروطها)بطلان حکومت مأمون وهمه حاکمان قبل بعدش راثابت نمود.امام اصل و نصب خود را بیان کرد در حقیقت فرمود:من فرزند پیغمبر هستم.ایشان مارا به امامت نصب کرده و رسول الله از خدا دستور گرفته.

برخی می گویند مراد امام از بیان حدیث سلسةالذهب سه نکته بوده است:

یادآوری پدران خود تا رسول الله ا احیاء نام آنان.

طرح و بیان این حقیقت که یگانه پرستی پایه و اساس همه چیز است.

نکته سوم،خداپرستی درست و حقیقی و خالی از شرک و ریا همراه ولایت اهل بیت.

فساد دستگاه حکومتی عباسی:

1.بخش های فراوان و افراطهای آنان.

2.اشرافی نگری.

3.پرداخت حق السکوت بی مورد.

4.انحراف محور حکومت از مسیر حق.

5.سپردن کار های حکومتی به افراد بی صلاحیت.

6.زراندوزی و ریا کاری عاملان حکومت.

چند سخن آموزنده از امام رضا:

قال الامام علىّ بن موسى الرّضا صلوات اللّه و سلامه عليه :

1 مَنْ زارَ قَبْرَ الْحُسَيْنِعليه السلام بِشَطِّ الْفُراتِ، كانَ كَمَنْ زارَاللّهَ فَوْقَ عَرْشِهِ.
ترجمه :
فرمود: هر مؤ منى كه قبر امام حسين عليه السلام را كنار شطّ فرات در كربلاء زيارت كند همانند كسى است كه خداوند متعال را بر فراز عرش زيارت كرده باشد.

2 كَتَبَ عليه السلام : اءبْلِغْ شيعَتى : إ نَّ زِيارَتى تَعْدِلُ عِنْدَاللّهِ عَزَّ وَ جَلَّ اءلْفَ حَجَّةٍ، فَقُلْتُ لاِ بى جَعْفَرٍ عليه السلام : اءلْفُ حَجَّةٍ؟!
قالَ: إ ى وَاللّهُ، وَ اءلْفُ اءلْفِ حَجَّةٍ، لِمَنْ زارَهُ عارِفا بِحَقِّهِ.
ترجمه :
به يكى از دوستانش نوشت : به ديگر دوستان و علاقمندان ما بگو: ثواب زيارت قبر من معادل است با يك هزار حجّ.
راوى گويد: به امام جواد عليه السلام عرض كردم : هزار حجّ براى ثواب زيارت پدرت مى باشد؟!
فرمود: بلى ، هر كه پدرم را با معرفت در حقّش زيارت نمايد، هزار هزار يعنى يك ميليون حجّ ثواب زيارتش مى باشد.

3 قالَ عليه السلام : اءوَّلُ ما يُحاسَبُ الْعَبْدُ عَلَيْهِ، الصَّلاةُ، فَإ نْ صَحَّتْ لَهُ الصَّلاةُ صَحَّ ماسِواها، وَ إ نْ رُدَّتْ رُدَّ ماسِواها.
ترجمه :
فرمود: اوّلين عملى كه از انسان مورد محاسبه و بررسى قرار مى گيرد نماز است ، چنانچه صحيح و مقبول واقع شود، بقيه اعمال و عبادات نيز قبول مى گردد وگرنه مردود خواهد شد.

4 قالَ عليه السلام : لِلصَّلاةِ اءرْبَعَةُ آلاف بابٍ.
ترجمه :
فرمود: نماز داراى چهار هزار جزء و شرط مى باشد.

5 قالَ عليه السلام : الصَّلاةُ قُرْبانُ كُلِّ تَقىٍّ.
ترجمه :
فرمود: نماز، هر شخص باتقوا و پرهيزكارى را – به خداوند متعال – نزديك كننده است .

6 قالَ عليه السلام : يُؤْخَذُالْغُلامُ بِالصَّلاةِ وَهُوَابْنُ سَبْعِ سِنينَ.
ترجمه :
فرمود: پسران بايد در سنين هفت سالگى به نماز وادار شوند.

7 قالَ عليه السلام : فَرَضَاللّهُ عَلَى النِّساءِ فِى الْوُضُوءِ اءنْ تَبْدَءَالْمَرْئَةُ بِباطِنِ ذِراعِها وَالرَّجُلُ بِظاهِرِالذِّراعِ.
ترجمه :
فرمود: خداوند در وضو بر زنان لازم دانسته است كه از جلوى آرنج دست ، آب بريزند و مردان از پشت آرنج . (اين عمل از نظر فتواى مراجع تقليد مستحبّ مى باشد).

8 قالَ عليه السلام : رَحِمَاللّهُ عَبْدا اءحْيى اءمْرَنا، قيلَ: كَيْفَ يُحْيى اءمْرَكُمْ؟ قالَ عليه السلام : يَتَعَلَّمُ عُلُومَنا وَيُعَلِّمُها النّاسَ.
ترجمه :
فرمود: رحمت خدا بر كسى باد كه اءمر ما را زنده نمايد، سؤ ال شد: چگونه ؟ حضرت پاسخ داد: علوم ما را فرا گيرد و به ديگران بياموزد.

9 قالَ عليه السلام : لَتَاءمُرُنَّ بِالْمَعْرُوفِ، وَلَتَنْهُنَّ عَنِ الْمُنْكَرِ، اَوْلَيَسْتَعْمِلَنَّ عَلَيْكُمْ شِرارُكُمْ، فَيَدْعُو خِيارُكُمْ فَلا يُسْتَجابُ لَهُمْ.
ترجمه :
فرمود: بايد هر يك از شماها امر به معروف و نهى از منكر نمائيد، وگرنه شرورترين افراد بر شما تسلّط يافته و آنچه كه خوبانِ شما، دعا و نفرين كنند مستجاب نخواهد شد.

10 قالَ عليه السلام : مَنْ لَمْ يَقْدِرْ عَلى مايُكَفِّرُ بِهِ ذُنُوبَهُ، فَلْيَكْثُرْ مِنْ الصَّلوةِ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ، فَإ نَّها تَهْدِمُ الذُّنُوبَ هَدْما.
ترجمه :
فرمود: كسى كه توان جبران گناهانش را ندارد، زياد بر حضرت محمّد و اهل بيتش عليهم السلام صلوات و درود فرستد، كه همانا گناهانش اگر حقّ الناس نباشد محو و نابود گردد.

و من الله توفیق

تهیه شده توسط گروه سایبری احباءالحسن